پستها
آب و هواي خشک و نيمه خشک بسياري از مناطق ايران به آفرينش پديده‌هاي مختلف معماري در اين سرزمين پهناور منجر شده است، به طوري که مردمان اين سرزمين به منظور دسترسي به آب، چالش‌ها و تلاش‌هاي بسياري را از جمله حفر قنات پشت سرگذاشته اند.
اين مردمان در کنار ساخت قنات‌ها و سدها، آب‌هاي فراوان زمستاني را براي تابستان خود در بنايي به نام" آب انبار" ذخيره مي‌کردند. در واقع مي‌توان آب انبارها را از جمله تأسيسات وابسته به قنات دانست.
آب‌انبار به صورت يک حوض و يا استخر سرپوشيده‌اي در زير زمين به منظور ذخيره آب ساخته مي‌شود که سازندگان اين واحدها با دقت و نکته‌سنجي بسيار، به مسايل بسياري چون ميزان فشار آب بر کف و سطح آب‌انبار، مسأله اندود داخل بنا، تهويه، تصفيه و جلوگيري از آلودگي آب توجه کامل داشته‌اند.
نکته بسيار جالب در مورد آب انبارها اين است که نقش مهمي در زندگي روزمره، فرهنگي و اعتقادات مردم ايران ايفا مي‌کرده‌اند، به طوري که اين آب انبارها مرکز بسياري از آبادي‌ها و شهرک‌ها و محله‌ها در بافت شهرهاي حاشيه کوير بوده‌اند و در بسياري از محله‌ها نيز بزرگ‌ترين و چشمگيرترين واحد معماري به شمار مي رفته‌اند.
جالبتر اين است که تزيينات نماي بيروني به ويژه سردر ورودي و اشعار کتيبه بالاي سردر اين آب‌انبارها، نشان دهنده ارتباط نزديک و مستحکم اين بناها با بسياري از ويژگي‌ها و روحيات ساکنان پيرامون است.
از معروفترين آب‌انبارهاي ايران مي توان از آب‌انبار شش‌بادگيري و آب‌انبار تکيه اميرچخماق در شهر يزد و سردار بزرگ به عنوان بزرگ‌ترين آب انبار تک گنبدي ايران در قزوين نام برد. البته کاشان و يزد نيز به عنوان دو شهر کويري داراي آثار ارزنده‌اي از معماري آب‌انبارها هستند.
متأسفانه امروزه اين آب انبارها در معرض آسيب‌ديدگي و تجمع زباله‌ها قرار گرفته اند. سودجويي برخي اشخاص از اين مکان‌ها نيز از ديگر موارد تهديد آميز حيات اين نماد ارزشمند کويري به شمار مي‌رود.
همچنين تغيير روش زندگي در عصر جديد و خشک يا کم شدن آب قنات‌ها، باعث خارج شدن بسياري از آب انبارها از چرخه بهره‌برداري مي‌شوند.
شايد به همين منظور اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد کمر همت براي مرمت اين آب انبارها بسته است تا شايد بتواند گوشه ديگري از معماري ايرانيان را حفظ کند.
از آنجا که تعداد اين آب انبارها بي شمار است و اداره کل ميراث فرهنگي يزد نيازمند کمک و ياري ديگر نهادها و ارگان هايي چون شهرداري، اداره اوقاف، شبکه بهداشت و درمان و آب و فاضلاب شهري و آب‌هاي روستايي است بدين منظور با تشکيل کميته‌هاي تخصصي و عضويت ارگان‌هاي ياد شده در اين کميته، اقدام به مرمت و ساماندهي آب انبارهاي استان يزد کرده است.
اين استان، نخستين کميته تخصصي مرمت و ساماندهي آب انبارهاي استان يزد را به شهرستان اردکان به دليل داشتن 250 آب‌انبار اختصاص داد و فعاليت خود را بر امکان پذيري بهره‌برداري و حفظ سازه‌هاي آبي به عنوان يکي از گونه‌هاي مهم تاريخي و جذابيت گردشگري استوار کرد.
اين مردمان در کنار ساخت قنات‌ها و سدها، آب‌هاي فراوان زمستاني را براي تابستان خود در بنايي به نام" آب انبار" ذخيره مي‌کردند. در واقع مي‌توان آب انبارها را از جمله تأسيسات وابسته به قنات دانست.
آب‌انبار به صورت يک حوض و يا استخر سرپوشيده‌اي در زير زمين به منظور ذخيره آب ساخته مي‌شود که سازندگان اين واحدها با دقت و نکته‌سنجي بسيار، به مسايل بسياري چون ميزان فشار آب بر کف و سطح آب‌انبار، مسأله اندود داخل بنا، تهويه، تصفيه و جلوگيري از آلودگي آب توجه کامل داشته‌اند.
نکته بسيار جالب در مورد آب انبارها اين است که نقش مهمي در زندگي روزمره، فرهنگي و اعتقادات مردم ايران ايفا مي‌کرده‌اند، به طوري که اين آب انبارها مرکز بسياري از آبادي‌ها و شهرک‌ها و محله‌ها در بافت شهرهاي حاشيه کوير بوده‌اند و در بسياري از محله‌ها نيز بزرگ‌ترين و چشمگيرترين واحد معماري به شمار مي رفته‌اند.
جالبتر اين است که تزيينات نماي بيروني به ويژه سردر ورودي و اشعار کتيبه بالاي سردر اين آب‌انبارها، نشان دهنده ارتباط نزديک و مستحکم اين بناها با بسياري از ويژگي‌ها و روحيات ساکنان پيرامون است.
از معروفترين آب‌انبارهاي ايران مي توان از آب‌انبار شش‌بادگيري و آب‌انبار تکيه اميرچخماق در شهر يزد و سردار بزرگ به عنوان بزرگ‌ترين آب انبار تک گنبدي ايران در قزوين نام برد. البته کاشان و يزد نيز به عنوان دو شهر کويري داراي آثار ارزنده‌اي از معماري آب‌انبارها هستند.
متأسفانه امروزه اين آب انبارها در معرض آسيب‌ديدگي و تجمع زباله‌ها قرار گرفته اند. سودجويي برخي اشخاص از اين مکان‌ها نيز از ديگر موارد تهديد آميز حيات اين نماد ارزشمند کويري به شمار مي‌رود.
همچنين تغيير روش زندگي در عصر جديد و خشک يا کم شدن آب قنات‌ها، باعث خارج شدن بسياري از آب انبارها از چرخه بهره‌برداري مي‌شوند.
شايد به همين منظور اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان يزد کمر همت براي مرمت اين آب انبارها بسته است تا شايد بتواند گوشه ديگري از معماري ايرانيان را حفظ کند.
از آنجا که تعداد اين آب انبارها بي شمار است و اداره کل ميراث فرهنگي يزد نيازمند کمک و ياري ديگر نهادها و ارگان هايي چون شهرداري، اداره اوقاف، شبکه بهداشت و درمان و آب و فاضلاب شهري و آب‌هاي روستايي است بدين منظور با تشکيل کميته‌هاي تخصصي و عضويت ارگان‌هاي ياد شده در اين کميته، اقدام به مرمت و ساماندهي آب انبارهاي استان يزد کرده است.
اين استان، نخستين کميته تخصصي مرمت و ساماندهي آب انبارهاي استان يزد را به شهرستان اردکان به دليل داشتن 250 آب‌انبار اختصاص داد و فعاليت خود را بر امکان پذيري بهره‌برداري و حفظ سازه‌هاي آبي به عنوان يکي از گونه‌هاي مهم تاريخي و جذابيت گردشگري استوار کرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر